Yolanda Castañoren lau poema

• Twitter
• Facebook

POEMA DE OLGA E ELBA

Son eu a muller que agora ocupa esta casa

na que exististes, Olga, Elba,

dende que se abriron para min cos pés descalzos

os seus labios de actriz que non me aman.

A que non é miña,

                                 nin me terá,

                                                       pero que ule a

oasis extramundo, laberinto de metafetiches, o escenario do que desexo, a

gruta da felicidade.

         (O único que me tatuaría sería o olor desa casa na cara interna das miñas coxas).

E ¿qué sodes vós á vida miña? compañías presentes,

mulleres antigas e presentes,

dobles pálpitos de ser broslados na pel do que eu abrazo.

 

Somos tres e matino nas nosas figuracións idénticas, perfís

repetindo o perfil                       da súa milimétrica idea da beleza.

Deslumbrantemente admiradas

                                          e repugnadas até a náusea.

Que o daría todo por ser por un minuto coma vós,

eu, que vos fun, tan abnegada e instintivamente.

 

Respira o rastro das caricias

vosas             no que eu toco,

aínda insobornable na madeira destes mobles,

nos frascos que aínda están, na vosa roupa.

Olga, Elba, abstractamente perfectas como mulleres anónimas,

intactas, coma o que non morrerá            nunca.

 

Aínda quente está a pegada dos vosos pés no que me acolle,

e na mesa que comparto con espectrais ausencias

alugo o voso espacio implacable con usura.

Que habería morrer por ser máis cás vosas cifras

ou desexo matar o voso nome a coiteladas.

 

Olga, Elba, mulleres pasadas e perpétuas,

e eu estúpidamente filla vosa,

estúpidamente irmá nunha xenealoxía interrogante.

Pantasmas divinas

                              e feroces

                                            mentras durmo.

OLGA ETA ELBAREN POEMA

Neu naiz, zuek noizbait bizi izandako

etxe honetan dagoen emakumea, Olga, Elba,

noizbait, oin biluziekin zabaldu zitzaizkidanetik

maite ez nauten bere aktoresa-ezpainak

 

Nirea ez dena,

                        edukiko ez nauena,

                                                         baina usain hori du

munduz kanpoko oasiarena, metafetitxeen labirintoa, desio

dudanaren jokalekua, zorionaren leizezuloarena.

        (Gauza bakarra tatuatuko nuke: etxe horren usaina nire izterren barnealdean)

Eta zer zarete zuek nire bizitzari? Konpainia orain,

lehengo eta oraingo emakumeak,

izatearen taupada bikoitzak, besarkatzen dudanaren azalean bordaturik.

Hiru gara eta hausnarrean nabil geure irudipen berdinez, soslaiak

edertasunaren ideia beraren soslaia errepikatzen, milimetroraino.

Itsutzeraino miretsiak

                  eta goragaleraino higuinduak.

Minutu batez zuek bezalakoa izateagatik dena emango nuke nik,

zuentzat beti hain etsituki hain barrutik izan nintzena.

 

Zuen laztanen lorratza arnasten

da              ukitzen ditudan gauzetan,

sobornaezina oraindik ere altzari hauen egurrean,

geratzen diren lurrin-potoetan, zuen arropetan.

Olga, Elba, zuen abstrakzioan akasgabeak emakume

anonimo, ukigabe, inoiz hilko ez den hori bezala.

Bero dago oraindik zuen oinen arrastoa ni onartzen nauen honetan,

mamuzko ausentziekin konpartitzen dudan mahai honetan

zuen espazio errukigabe hori alokatzen dut lukurreriaz.

Hil egin beharko nuke zuen kopuruak baino gehiago izatearren

edo zeuen izenak hil nahi nituzke, labankadaka.

 

Olga, Elba, lehengo eta betiko emakumeak,

eta ni inozoki zuen alaba,

inozoki ahizpa galderaz beteriko genealogia batean.

Mamu jainkozko eta

                            basatiak zarete

                                              ni lo natzan bitartean.

“El Cultural” (ABC) y “Casa da Gramática” (publicaciones periódicas)

 

CONTOS DE FADAS

Érase unha vez

…e ao final do conto

a carapuchiña era unha loba,

a avoíña un leñador,

a devoradora unha asceta,

a libérrima un completo compendio de dependencias,

a mística unha frívola tinguida de temores,

o incomprendido un anxo,

a princesa un monstro,

a frívola unha mística tinguida de temores,

o monstro unha princesa,

o outro incomprendido un demo,

a suposta loba unha absoluta carapuchiña

e o camiño entre o bosque

un leñador.

 

 

MAITAGARRIEN IPUINAK

Behin batean bazen

… eta ipuinaren amaieran

txanogorritxo otso emea zen,

amonatxoa egurgilea,

gizonjalea anakoreta bat,

andre liberatua menpekotasun guztien bilduma,

andre mistikoa beldurrez jantzitako kaskarina,

inork ulertzen ez zuena aingeru,

printzesa munstro,

andre kaskarina beldurrez jantzitako mistikoa,

munstro printseza,

ulertzen ez zuten beste hura deabru,

balizko otsemea erabateko txanogorritxoa,

eta basoko bidea

egurgilea.

Profundidade de campo, (2007)

 

 

HISTORIA DA TRANSFORMACIÓN

Foi primeiro un trastorno

unha lesiva abstinencia de nena eramos pobres e non tiña nin aquilo

raquítica de min depauperada antes de eu amargor carente unha

parábola de complexos un síndrome unha pantasma

(Aciago a partes iguais botalo en falla ou lamentalo)

Arrecife de sombra que rompe os meus colares.

Foi primeiro unha branquia evasiva que

non me quixo facer feliz tocándome co seu sopro

son a cara máis común do patio do colexio

a faciana eslamiada que nada en nada sementa

telo ou non o tes renuncia afaite traga iso

corvos toldando nubes unha condena de frío eterno

unha paciente galerna unha privada privación

(nena de colexio de monxas que fun saen todas

anoréxicas ou lesbianas a

letra entra con sangue nos cóbados nas cabezas nas

conciencias ou nas conas).

Pechei os ollos e desexei con todas as miñas forzas

lograr dunha vez por todas converterme na que era.

Pero a beleza corrompe. A beleza corrompe.

Arrecife de sombra que gasta os meus colares.

Vence a madrugada e a gorxa contén un presaxio.

Pobre parviña!, obsesionácheste con cubrir con aspas en vez de

co seu contido.

Foi un lento e vertixinoso agromar de flores en inverno

Os ríos saltaban cara atrás e resolvíanse en fervenzas rosas

borboletas e caracois nacéronme nos cabelos

O sorriso dos meus peitos deu combustible aos aeroplanos

A beleza corrompe

A beleza corrompe

A tersura do meu ventre escoltaba á primavera

desbordaron as buguinas nas miñas mans tan miúdas

o meu afago máis alto beliscou o meu ventrículo

e xa non souben qué facer con tanta luz en tanta sombra.

Dixéronme: “a túa propia arma será o teu propio castigo”

cuspíronme na cara as miñas propias virtudes neste

clube non admiten a rapazas cos beizos pintados de vermello

un maremoto sucio unha usura de perversión que

non pode ter que ver coa miña máscara de pestanas os

ratos subiron ao meu cuarto enluxaron os caixóns da roupa branca

litros de ferralla alcatrán axexo ás agachadas litros

de control litros de difamadores quilos de suspicacias levantadas

só coa tensión do arco das miñas cellas deberían maniatarte

adxudicarte unha estampa gris e borrarte os trazos con ácido

¿renunciar a ser eu para ser unha escritora?

demonizaron o esguío e lanzal do meu pescozo e o

xeito en que me nace o cabelo na parte baixa da caluga neste

clube non admiten a rapazas tan ben adubiadas

Desconfiamos do estío

A beleza corrompe.

Mira ben se che compensa todo isto.

 

 

ITXURALDATZE BATEN HISTORIA

Nahasmen bat izan zen hasieran

neskatxa baten barau zaurigarria pobreak ginen eta nik ez neukan ezta hori ere

xixtrina erkina ni izan baino lehen ere ezdeusa mikaztasun gabetua

konplexuen parabola sindrome bat mamu bat

(Horren damua izatea edo falta sentitzea, biak ere zorigaitza).

Nire lepokoak apurtzen dituen itzalezko labarra.

Hasieran brankia iheskor bat zen, bere arnasaz

ukituz zoriontsu egin nahi izan ez ninduena

eskolako patioko aurpegirik arruntena naiz

inorengan ezer ereiten ez duen begitarte ganoragabea

baduzu ala ez duzu eman amore ohitu irentsi hori

beleak hodeiak estaltzen betiereko hotzaren kondena

galerna geldoa gabezia gabetua

(moja-eskolako umea naiz ni, denak

anorexiko edo lesbianak ateratzen

dira letra odolarekin da sartzen ukondoetan

buruetan, kontzientzian edo alu barruetan).

Begiak itxi nituen eta neure indar guztiekin desiratu nuen

behin betiko bihurtzea benetan nintzena.

Baina ederrak ustela dakar. Ederrak ustela.

Nire lepokoak hondatzen dituen itzalezko labarra.

Goizaldeak irabazten du eta eztarriak zantzu bati eusten dio.

Tuntuntxo gaixoa! dena gurutzez betetzeko obsesioa hartu zenuen

eta ez bere edukiz.

Mantsoa eta azkarra izan zen neguko loratze hura.

Errekek atzerantz egiten zuten salto, ur-jauzi arrosetan gora

lanparatxoak eta barraskiloak jaio zitzaizkidan ileetan.

Nire bularren irriak erregaia eman zien aireplanoei

Ederrak ustela dakar

Ederrak ustela

Nire sabelaren leuna zen udaberriaren mandataria

itsas maskorrek gainezka egiten zuten nire esku hain txikietan

nire laudorio ederrenak atximur egin zidan bentrikuluan

eta ez nuen jakin zer egin hainbeste argirekin halako ilunpetan.

Esan zidaten: “zeure arma izango duzu zeure zigorra"

aurpegira bota zizkidaten txistuka neure bertute guztiak klub

honetan ez dugu onartzen ezpainak gorriz pintaturiko neskarik

itsasikara lohi bat perbertsiozko lukurreria bat zerikusirik

ez nire betileen maskararekin arratoiak

nire gelara igo ziren arropa zuriaren kaxoiak zikindu zizkidaten

txatarra eta herdoila litroka zelatan nago kontrola

litroka gaizki-esaleak litroka esamesa eta susmoak kiloka neure

bekainaren arkua altxatze hutsarekin lotu egin beharko zintuzkete

txartel gris bat eman eta hazpegiak azidoz ezabatu

neu izateari uko egin idazle izateko?

madarikatu egin zuten nire lepo fin eta airosa nire

ilea lepoaren behealdean jaiotzen den modua klub

honetan ez dute onartzen horren neska apainik

Ez gara udaz fidatzen

Ederrak ustela dakar.

Pentsa ezazu ondo ea merezi duen honek guztiak.

Profundidade de campo, (2007)

 

 

MAZÁS DO XARDÍN DE TOLSTOI

Eu,

que bordeei en automóbil as beiras do Neretva,

que rebañei en bicicleta as rúas húmidas de Copenhague.

Eu que medín cos meus brazos os buratos de Saraxevo,

que atravesei ao volante a fronteira de Eslovenia

e sobrevoei en avioneta a ría de Betanzos.

Eu que collín un ferry que arribase ás costas de Irlanda,

e á illa de Ometepe no Lago Cocibolca;

eu que non esquecerei aquela tenda en Budapest,

nin os campos de algodón na provincia de Tesalia,

nin unha noite nun hotel aos 17 anos en Niza.

A miña memoria vai mollar os pés á praia de Jurmala en Letonia

e na Sexta Avenida séntese coma na casa.

Eu,

que houben morrer unha vez viaxando nun taxi en Lima,

que atravesei o amarelo dos campos brillantes de Pakruojis

e crucei aquela mesma rúa que Margaret Mitchell en Atlanta.

Os meus pasos pisaron as areas rosadas de Elafonisi,

cruzaron unha esquina en Brooklyn, a ponte Carlos, Lavalle.

Eu que atravesei deserto para ir ata Essaouira,

que me deslicei en tirolina dende os cumios do Mombacho,

que non esquecerei a noite que durmín na rúa en Amsterdam,

nin o Mosteiro de Ostrog, nin as pedras de Meteora.

Eu que pronunciei un nome no medio dunha praza en Gante,

que unha vez suquei o Bósforo vestida de promesas,

que nunca volvín ser a mesma despóis daquela tarde en Auschwitz.

Eu,

que conducín cara o leste até preto de Podgorica,

que percorrín en motoneve o glaciar de Vatnajökull,

eu que nunca me sentín tan soa coma na rue de Sant Denis,

que xamáis probarei uvas coma as uvas de Corinto.

Eu, que un día recollín

                             mazás do xardín de Tolstoi,

quero voltar a casa:

o recanto

que prefiro

da Coruña

 

xusto en ti.

 

 

TOLSTOIREN LORATEGIKO SAGARRAK

Ni,

Neretvaren ibaiertza autoz ibili nuena,

Kopenhageko kale hezeak bizikletaz xurgatu nituena.

Sarajevoko bala-zuloak neure besoez neurtu nituena,

Ni, Esloveniako muga bolantean nengoela gurutzatu nuena

eta Betanzoseko itsasadarra abionetan.

Ni, Irlandako itsasertzera zihoan ferrya hartu nuena

eta Ometepeko uhartera, Cocibolca aintziran;

ni, Budapesteko denda hura sekula ahaztuko ez dudana,

ez Tesalia probintziako kotoi-soroak,

ezta Nizako hotel bateko gau hura ere, 17 urte nituela.

Letoniako Jurmalako hondartzan oinak bustitzera doa nire oroimena,

eta Seigarren Abenidan etxean bezala sentitzen da.

Ni,

Liman taxi batean behin batez hiltzeko zorian egon nintzena,

Pakruojiseko zelai horien distira zeharkatu nuena

eta Atlantan Margaret Mitchellek ibilitako kale bera gurutzatu nuena.

Nire urratsek Elafonisiko harea arrosa zapaldu zuten,

Brooklyngo izkina bat jiratu zuten, Carlos zubia, Lavalle.

Ni, Essaouirara joateko basamortua zeharkatu nuena,

Mombachoko tontorretik tirolinaz irristatu nintzena,

Amsterdamen kale gorrian lo egin nuen gaua ahaztuko ez dudana,

ez Ostrogeko monasterioa, ez Meteorako harriak ere.

Ni, Ganteko plaza baten erdian izen bat ahoskatu nuena,

Bosforon barrena promesaz jantzirik joan nintzena,

Auschwitzeko arratsalde harez geroztik lehengo bera izan ez nintzena.

Ni,

Podgorica ingururaino ekialderantz gidatzen joan nintzena

Vatnajökull glaziarra elurretako motorrez korritu nuena,

ni, Saint-Denis karrikan bezain bakarrik sekula sentitu ez nintzena

Korintokoak bezalako mahats-aleak inoiz probatuko ez ditudana.

Ni, behin batean

                            Tolstoiren lorategiko sagarrak hartu nituena

etxera itzuli nahian nago:

A Coruñako

nire ezkutaleku

maiteenera

 

zure baitara.

(no libro colectivo A Coruña á luz das letras, 2008)

(Itzultzailea: Xabier Mendiguren Elizegi).