Cristina Morales idazle granadarrak sona handia bildu du azken hilabeteotan, Lectura fácil eleberria tarteko. Liburu horri esker eskuratu zuen Anagrama argitaletxeak ematen duen Herralde sari ezaguna. Pasa den astean Donostian izan zen, EHUko udako ikastaro batean –Literatura Mutanteak–, eta aitzakia aprobetxatu dugu Moralesen obrari buruzko zenbait gako aipatzeko. On egin!
Peru Iparragirre Albisu (1996) eta Jon Gurrutxaga Urbieta (1996). ITU Bandako kideak. Taldearen parte izan arren ez dute taldearen izenean hitz egiteko zilegitasunik sentitzen. Bizitzaren zirkustantziek markatutako hasieraz, bilakaeraz eta egungo egoeraz jardun dute zintzoki, galderei taldea ezaugarritu duen espontaneotasunez erantzun nahian.
Azkenaldian bolo-bolo dabil auto-fikzioaren gaia hango eta hemengo literatur sistematan. Izendapen hori jarri zaio, baina, sakonean, bada auzi zabalago bat: nola uztartzen diren “irudimena” eta “errealitatea” literaturan; zer toki duen batak eta zein besteak. Auzi horren harira proposamen literario interesgarri bat egin du Rachel Cusk idazleak, Outline trilogiaren bidez. Hari buruzko zertzelada batzuk aletu ditugu erreportaje honetan. Irudia: The New Yorker aldizkaria.
Aingurak Erreketan (Susa, 2001) eta Bulkada (Susa, 2010), bi poema liburu ditu orain artean Jon Benito idazle zarauztarrak. Biak dira poesia politikoaren edo poesia sozialaren adibide bikainak baina jauzi handia nabari da batetik bestera. Izan ere, lehenean poema eder asko aurki daitezke baina bigarrena mekanismo emozional trinkoa da, lehen lerrotik azkenera eraginkortasun harrigarriz funtzionatzen duena. Liluragarria da mekanismo horrek nola funtzionatzen duen ikustea eta Jon Benitoren poesian barneratzea, besteak beste, Gabriel Arestiren, gure lehen poeta sozial eta zibilaren lekukoa nola jasotzen duen ikusteko.
Beste literatura batzuetan baino gehiago, elipsia figura erretoriko zentrala izan da euskal literatura garaikidean. Izan ere, idazleak gatazka armatuaren protagonista ere izan diren neurrian eta gatazka hori literaturara eraman duten neurrian erabakigarria bihurtu da zer kontatu eta zer ez kontatu erabakitzea. Territorio libre bihurtzeko literaturak ezinbestean elipsiak erabiltzen ikasi behar izan du eta irakurleok, elipsiak irakurtzen trebatu behar izan dugu.
Sally Rooney idazle irlandarrak bi nobela ditu argitaratuak: Conversations with Friends (2017) eta Normal People (2018). Maitasunaz eta laguntasunaz dihardu, politikaz eta ekonomiaz, eta horiek egunerokotasunean hartzen dituzten formez. Harrapatu egiten du haren idazkerak. Hau sarreratxo bat da, idazleari berari eta bere bi nobelei buruzkoa.
