Leonard Cohen (II): 'Abestien dorreko printzea'

• Twitter
• Facebook

Lehenbizi poeta eta nobelagile izan zen. 30 urtetik gora zituen musika egiten hasi zenean. Elvis baino urte bete lehenago jaio zen, 1930ean eta hortxe dirau, belaunaldiz-belaunaldi, musikaren poetak. Intelektuala, idazlea, kritikoen kutuna, kultuzkoa hainbatentzat, Literatur Nobel Sarirako proposatu duenik izan da eta Letren Asturiasko Printzea deritzona eman diotenean berak eman dio dirdira sariari. Bere bizitza eta hitzak datozen lerroetan, omenaldi gisara bainoago, geure buruari opari modura.

ABESTIEN DORREKO PRINTZEA
Testua eta itzulpenak: Irati Jimenez
Jatorrizko abestien letra: Leonard Cohen

Kanadako Montrealen jaio zen Leonard Cohen, 1934ean, diru askorik gabeko familia juduko seme. Aitak jantziekin negoziatzen zuen (ingeniaria zen arren, berez), baina bederatzi urterekin hil zitzaion eta amak bultzatu zuen semea oso gaztetarik poeta izatera eta idaztera. Amaren gogoa betez, 1956an argitara eman zuen kritikoek txaloturiko poema liburua eta 61ean bigarrenak The Spice Box of Earth izenekoak nazioartean ospea eman zion. 60ko hamarkadan hiru-lau nobela idatzi zituen, tartean, Beautiful loser, kritiko batzuek James Joycekin parekatu zutena. Sasoi hartan, mundutik asko bidaiatzen zuen eta Greziako irla baten bizi zela bere poesiaren bideak musikara eraman zuen.

John Hammond ekoizleak eman zion bere lehen aukera, besteak beste, Dylan eta Springsteen aurkitu zituen gizonak eta Columbia Recordsekin egin zuen lehen kontratua. 1967an argitaratu zuen The songs or Leonard Cohen, bere diskografia luzeko lehena. 1971an Songs of love and hate lanak mundu osoan egin zuen ezagun eta kultuzko jarraitzaileak izaten hasi zen. 1974an pop estilora hurbildu zen eta New skin for the old ceremony eman zuen argitara, titulu egokiarekin gainera (Azal berria, betiko zeremonia). 80ko hamarkadan etorri ziren Various positions eta I am your man, bere disko arrakastatsuenetarikoa eta denetan elektronikoena. Bere letretan ageri den espiritualtasunak bultzatuta-edo, budista egin zen orduan eta monastegian egin zituen urte batzuk 90eko hamarkadan. Han idatzitako abestiekin egin zuen Ten new songs 2001an. Estudioko bere azken diskoa, Dear Heather, 2004an egin zuen, 70 urterekin. 2010ean, ostera, Songs From The Road argitaratu zuen, 2008 eta 2009an mundu osoan eman zituen kontzertuetan grabatutako zuzeneko kantuekin.

2008an, Rock and Roll Hall of Fame delakoak bere kide bezala onartu zuen. Lou Reedek egin zuen Leonard Cohen aurkezteko hitzaldia, bere poema bat irakurrita. Lehenbiziko lerroetan Jon Landau musika kritikaria zegoen. Landauk, 70eko hamarkadan, "rock and rollaren etorkizuna ikusi dut eta bere izena Bruce Springsteen da" idatzi zuen, oso esaldi ezaguna bihurtu zelarik. Leonard Cohenek, irribarre erdiarekin, halako ohorea ez zuela espero esan zuen eskenatokitik, eta gero Landauri zuzenduta, zera gaineratu zuen: "Jon Landauk esan zuen bezala rock and rollaren etorkizuna ikusi dut eta ez da Leonard Cohen". Musika herrikoiaren goren-goren mailako oraina eta iragana izan da Leonard Cohen, beste diskorik egingo ez balu ere, nekez ahaztuko du hori etorkizunak, baina jendarteak txalo baten hartu zuen txantxa. Gero, Cohenek, Tower of song bere abestiko letra errezitatu zuen, ahots leizetsu, hautsi eta eztiarekin. Letra hori eta bere ezagunenetako beste bat aukeratu ditugu Abestiaren Printzearen talentuaren erakusgarri.


Hallelujah
Egilea: Leonard Cohen

I've heard there was a secret chord
That David played, and it pleased the Lord
But you don't really care for music, do you?
It goes like this
The fourth, the fifth
The minor fall, the major lift
The baffled king composing Hallelujah
Hallelujah...

Your faith was strong but you needed proof
You saw her bathing on the roof
Her beauty and the moonlight overthrew you
She tied you to a kitchen chair
She broke your throne, and she cut your hair
And from your lips she drew the Hallelujah

Baby I have been here before
I know this room, I've walked this floor
I used to live alone before I knew you.
I've seen your flag on the marble arch
Love is not a victory march
It's a cold and it's a broken Hallelujah

Hallelujah, Hallelujah...

There was a time you let me know
What's really going on below
But now you never show it to me, do you?
And remember when I moved in with you
The holy dove was moving too
And every breath we drew was Hallelujah

Hallelujah, Hallelujah...

Maybe there's a God above
But all I've ever learned from love
Was how to shoot at someone who outdrew you
It's not a cry you can hear at night
It's not somebody who has seen the light
It's a cold and it's a broken Hallelujah

Hallelujah, Hallelujah...

You say I took the name in vain
I don't even know the name
But if I did, well really, what's it to you?
There's a blaze of light in every word
It doesn't matter which you heard
The holy or the broken Hallelujah

Hallelujah, Hallelujah...

I did my best, it wasn't much
I couldn't feel, so I tried to touch
I've told the truth, I didn't come to fool you
And even though it all went wrong
I'll stand before the Lord of Song
With nothing on my tongue but Hallelujah

Hallelujah, Hallelujah...


Hallelujah
Jatorrizkoa: Leonard Cohen
Itzulpena: Irati Jimenez

Soka sekretua badela entzun dut
Davidek jo zuela eta Jainkoari gustatu zitzaiola
Baina zuri bost musikak, ezta?
Honela dio:
Laugarrena, bosgarrena
Akorde txikitik handira
Harrituta erregea, aleluia jotzen
Aleluia...

Zure fedea sendoa zen, baina frogak behar zenituen
Emakumea teilatuan bainua hartzen ikusi zenuen
Haren edertasunak eta ilargiak eroarazi zintuzten
Tronua hautsi zizun, zure ilea moztu
Eta zure ezpainetatik aleluia atera zuen.

Laztana, egonda nago hemen
Ezagutzen dut gela hau, ibili naiz lur honetan
Bakarrik bizi nintzen zu ezagutu artean.
Ikusi dut zure bandera marmolezko arkuan
Maitasunak ez du garaitzaren soinurik
Aleluia hotz eta apurtua da maitasuna

Aleluia, aleluia...

Sasoi baten kontatzen zenidan
Zer gertatzen zen hor behean
Baina orain ez didazu sekula erakusten, ezta?
Uso sakratua ere mugitzen ari zen
Eta botatzen zuen arnasa bakoitza aleluia zen
Aleluia, aleluia...

Beharbada bada Jainkorik goian
Baina maitasunak erakutsi didan guztia
Zorrotik zu baino azkarrago atera duenari tiro ematea da
Ez da gauean entzuteko moduko aldarria
Ez da argia ikusi duen norbait
Aleluia hotz eta hautsia da

Aleluia, aleluia...

Izena alferrik hartzen dudala diozu
Izena ere ez dakidanean
Baina jakingo banu, orduan, zuri zer?
Hitz guztietan dago argiaren garraldia
Ez du axola zein entzuten duzun
Aleluia sakratua edo apurtua

Aleluia, aleluia...

Ahal bezain ongi aritu nintzen, ez da asko esatea
Ezin nuen sentitu, ukitzen saiatu nintzen
Egia esan dizut, ez naiz zu engainatzera etorri
Eta dena gaizki joan zen arren
Abestiaren Jainkoaren aurrean nago
Mingainean besterik izan gabe, aleluia baino

Aleluia, aleluia...


TOWER OF SONG
Egilea: Leonard Cohen

My friends are gone and my hair is grey.
I ache in the places where I used to play.
And I'm crazy for love but I'm not coming on.
I'm just paying my rent every day in the tower of song.

I said to Hank Williams: "How lonely does it get?"
Hank Williams hasn't answered yet,
but I hear him coughing all night long,
a hundred floors above me in the tower of song.

I was born like this, I had no choice.
I was born with the gift of a golden voice,
and twenty-seven angels from the great beyond,
they tied me to this table right here in the tower of song.

So you can stick your little pins in that voodoo doll
- I'm very sorry, baby, doesn't look like me at all.
I'm standing by the window where the light is strong.
They don't let a woman kill you not in the tower of song.

Now you can say that I've grown bitter but of this you may be sure:
The rich have got their channels in the bedrooms of the poor,
and there's a mighty judgement coming, but I may be wrong.
You see, you hear these funny voices in the tower of song.

I see you standing on the other side.
I don't know how the river got so wide.
I loved you, I loved you way back when -
And all the bridges are burning that we might have crossed,
but I feel so close to everything that we lost-
We'll never, we'll never have to lose it again.

So I bid you farewell, I don't know when I'll be back.
They're moving us tomorrow to that tower down the track.
But you'll be hearing from me, baby, long after I'm gone.
I'll be speaking to you sweetly from my window in the tower of song.

My friends are gone and my hair is grey.
I ache in the places where I used to play.
And I'm crazy for love but I'm not coming on.
I'm just paying my rent every day in the tower of song.


TOWER OF SONG
Jatorrizkoa: Leonard Cohen
Itzulpena: Irati Jimenez

Joan zaizkit lagunak, urdindu ilea
Minduta ditut aspaldiko olgeta-lekuak
Badut maitasun egarri eroa, baina ez naiz bila ari
Egunero ordaintzen dut abestien dorrreko nire alogera.

Hank Williamsi galdetu nion: "Askoz bakartiago bihurtuko da?"
Hank Williamsek ez dit oraindik erantzun
Baina gau osoan eztulka aditzen dut,
Ni baino ehun solairu gorago, abestien dorrean.

Honela jaio nintzen, ez zidaten hauturik eman
Urregorrizko ahotsaren opariarekin.
Eta haratago dagoen handitasunetik etorritako hogeita zazpi aingeruk
Mahai honetara lotu ninduten, hementxe, abestien dorrean.

Sartu, beraz, zure orratz ttikiak budu panpina horretan
Sentitzen dut, laztana, ez du nire batere antzik.
Argiak bete-betean jotzen duen leihoaren ondoan zutik nago.
Emakume batek ezin zaitu hil abestien dorrean.

Esan dezakezu mingoztu egin naizela baina zaude ziur:
Aberatsek haien kateak dituzte txiroenen logeletan,
Eta boteretsuen epaiketa dator, edo akaso erratuta nago.
Badakizu, ahots estrainioak entzuten dira abestien dorrean.

Ikusten zaitut beste aldean zutik.
Ez dakit nola datorren ibaia hain zabal.
Maite zintudan, maite zintudan aspaldi
Eta zubi guztiak sutan dira, zeharkatu genituenak, akaso,
Hurbil sentitzen naiz, oso, galdu genuen guztitik
Sekula, sekula ez dugu berriz galdu beharko.

Agurra eskaintzen dizut, beraz, ez dakit noiz itzuliko naizen eta.
Lekuz aldatuko gaituzte, bidean beherago dagoen dorrera.
Baina entzungo nauzu, laztana, ni joan eta gero
Hitz egingo dizut goxo, abestien dorreko nire leihotik.

Joan zaizkit lagunak, urdindu ilea
Minduta ditut aspaldiko olgeta-lekuak
Badut maitasun egarri eroa, baina ez naiz bila ari
Egunero ordaintzen dut abestien dorrreko nire alogera.